Op maandag 5 maart 2012 (vandaag) stond een uitgebreid stuk van Tonie Mudde in de Volkskrant over ‘De wetenschapper en de media’, met als titel ‘Wil de echte expert nu opstaan’. Insteek: de betrouwbaarheid van bekende wetenschappers staat steeds vaker ter discussie.
Het kan bijna geen toeval zijn, maar op 15 maart 2012 (over twee weken) organiseren de Vereniging Wetenschapsjournalisten Nederland en het Platform Wetenschapscommunicatie een gezamenlijke bijeenkomst met als titel: ‘Help, het publiek praat terug! (en ze vertrouwen ons niet meer).’ Vertrouwen in wetenschappers (zowel bekend als onbekend) is dus blijkbaar een ‘issue’.Ik vraag me stiekem af: is het ook echt een issue, of is het iets dat we elkaar aan het aanpraten zijn, net zoals bijvoorbeeld de verrommeling van ons landschap, ook al zo’n hype (waar hele kuddes adviseurs en landschapsdeskundologen flink op los konden, middels het schrijven van allerlei rapporten – ik zeg: erg geslaagde agendasetting van ‘de sector’).
Ik heb geen antwoorden, maar vooral heel veel vragen. Mag dat ook, een onaffe blog met vooral veel hapsnap vragen en los commentaar?
Zijn wetenschappers écht minder betrouwbaar geworden?
Subvragen: Is er echt een groter belang van industrie in onderzoek tegenwoordig? Maakt dat een betrokken wetenschapper onbetrouwbaar? Hoe groot is de verhouding ‘industrieel onderzoek’ vs ‘gewoon onderzoek’ eigenlijk? Hoe betrouwbaar is ‘gewoon onderzoek’?
Subvraag: Als wetenschappers geld vragen voor het geven van een lezing, maakt ze dat dan onbetrouwbaar? Waarom zou de Volkskrantredactie anders die ‘schnabbels’ – negatieve term, ze zijn dus bij voorbaat al fout – weergeven bij het artikel van Mudde?
Subvraag: Waar ligt eigenlijk het tipping point in de overgang van frisse jonge vrolijke spin-off start-up wetenschapper (hoera, VOC-mentaliteit!) naar onbetrouwbare witte boordencriminele belangenverstrengelende wetenschapper (boe, vieze graaiers!)?
Subvraag: Moeten emeritus hoogleraren verbannen worden uit het publieke debat, of wat voor debat dan ook?
Subvraag: Moeten wetenschappers in het maatschappelijk debat vooral bij hun eigen leest blijven?
Vindt men wetenschappers ook echt minder betrouwbaar? Klopt het gestelde überhaupt wel?
De Special Eurobarometer 2010 Report Science & Technology heb ik niet gelezen, ik plak hier alleen een paar bullets uit de management summary.
Europeanen:
• have a positive view about the image of science and technology but appear to have less clear insight into the work of the scientist;
• are optimistic about the effects of science and technology but marginally less so than in 2005;
• feel that scientists should take decisions about science but the public should be consulted;
• feel that scientists should communicate the message about science but that they are not very efficient in doing so
En ik pik even een samenvatting uit dit hoofdstuk Trust and dialogue between science and society:
‘since 2005 the share of Europeans experiencing a general trust in science has declined from 78% to 66%. This being said, Europeans trust science more or less at the same extent as citizens of the United States and Canada, with the exception of science for nuclear power, about which Europeans are more sceptical.’
‘We’ hebben dus wat minder vertrouwen in de wetenschap. Maar wacht even:
Wie vindt wetenschappers eigenlijk minder betrouwbaar?
– Mensen/groeperingen met belangen? Kritisch Prikken, Barendrechtse gemeenteraadsleden, Greenpeace, conservatieve denktanks, tabaksindustrie?
– Bestuurders (eigenlijk hetzelfde als hierboven natuurlijk)?
– Het ‘grote publiek’? Wij, Nederlanders, Europeanen?
– Medewetenschappers?
– De media?
– Praatprogramma’s?
Is het imago ‘minder betrouwbare wetenschapper’ een probleem? Waarom wel?
Advies is zo geen advies meer. De deskundige is dood, en dat is best jammer.
Is het imago ‘minder betrouwbare wetenschapper’ een probleem? Waarom niet?
Wetenschap is ook maar een baan: het is goed als die ivoren mythe eindelijk ’s echt verlaten wordt.
http://roymeijer.weblog.tudelft.nl/2012/02/04/zo-ziet-een-wetenschapper-er-uit en
http://roymeijer.weblog.tudelft.nl/2012/02/24/als-robbert-dijkgraaf-het-zegt
Wie heeft het gedaan?
Onvermijdelijke vraag in een Nederlandse blog. Iemand moet het gedaan hebben, er moet een beschuldigend vingertje kunnen worden uitgestoken. Bij deze dus:
– De media? Die hebben het meestal gedaan, dus zal nu ook wel, toch? Als je allerlei Kritisch Prikken-lui en andere quasiwetenschappelijke kwakzalftypes serieuze ruimte geeft in de kolommen en in de uitzendminuten, en schijntegenstellingen creeert die er niet echt zijn, dan help je niet echt mee met verspreiden van echte wetenschap, of het bevorderen van het imago, zeg maar. Lees in dit verband vooral ook Eva Teulings Het zwarte schaap Wetenschap. En het maken van paranormale programma’s (SBS6; Zesde Zintuig, Paranormale Kinderen) zou eigenlijk strafbaar moeten zijn.
– De politiek? Beetje selectief grasduinen in welke deskundige je wel of niet gelooft doet ook niet veel voor het imago van de deskundige natuurlijk, net als het directief sturen van waarheen de conclusies moeten gaan.
– De wetenschappers zelf? Hadden ze maar geen belangen moeten hebben in hun eigen bedrijf, vraag je er zelf om. Moeten ze het maar beter uitleggen.
– Het publiek? Het publiek is wel heel erg makkelijk te beïnvloeden, het zou mooi zijn als ze ’s wat meer scientifically literate zouden zijn. Sukkels kun je ook echt alles wijsmaken.
Vragen zat voor de 15e in ieder geval. wat ben ik nog vergeten?
PS Had ik al gezegd dat het maken van paranormale TV-programma’s eigenlijk strafbaar zou moeten zijn?
