Huub Eggen, hoofd communicatie STW, was vandaag (ma 4/4) aanwezig bij een OCW-werkconferentie over WTC (wetenschap- en techniekcommunicatie) ‘Samen wijs of eigen wijs’ over nieuwe samenwerkingsvormen in WTC. Hij twitterde (@phi48) enkele highlights, met als laatste ‘Er komt een clubje dat met #NEMO gaat brainstormen over een betere #Kennismaand. #OCW #wtc’.
Want: ‘Wens #OCW: samenhangend communiceren over wetenschap, onder een herkenbaar consistent motto, "daar worden we wijzer van". #wtc’.
En ook nog: ‘#OCW #wtc Category branding (denk aan de Boekenweek): model voor samenhang. Nadeel: geen ruimte voor afzondelijke organisaties.’
Ah, het is weer die tijd van het jaar, denk ik dan heel zuur (en ik ga nu los op basis van die paar tweets, wat ervaring, flink wat cynisme en verder totaal geen informatie, dus corrigeer me als ik de plank aan het misslaan ben…!).
Het beeld van wetenschap en techniek bij het grote publiek is slecht, het WTC-veld is versnipperd en we moeten als kennisinstellingen nou eindelijk ‘s samen gaan werken aan verbeteren van het imago van de wetenschap, onder leiding van een paar clubjes die inmiddels de status van ‘usual suspects’ hebben.
Versnippering
Mateloos frustrerend, dit soort acties (nogmaals: plank), om verschillende redenen. Als eerste maar ’s die versnippering. Ja natuurlijk is het veld versnipperd! Kennisinstellingen hebben niet heel veel geld (over) voor wetenschapscommunicatie (het gros van het voorlichtingsbudget op universiteiten gaat op aan studievoorlichting/marketing namelijk), en de fte’s die er wel zijn, zijn er vooral voor de profilering van de eigen instelling (als ze dat al gericht kunnen doen), om ervoor te zorgen dat die er een beetje goed uitspringt in de steeds concurrender wordende wetenschapswereld (want er wordt fiks bezuinigd; zo belangrijk is de wetenschap voor onze maatschappij…).
Bedrijven en politiek zijn daarin de belangrijkste doelgroepen, het grote publiek alleen ‘collateraal’. Er is simpelweg geen geld/tijd/incentive (over) voor WTC-overstijgende maatschappelijke activiteiten.
WTC-feestjes
Over dat soort activiteiten gesproken, frustratiereden nummer 2. Mijn idee: kinderen iets bijbrengen over hoe wetenschap werkt doe je structureel via het onderwijs, liefst meteen al op de basisschool. Je legt ze uit hoe de wetenschappelijke methode werkt, wakkert de fascinatie alvast een beetje aan. Ik heb het idee – drie basisschooldochters verder – dat dat nu niet zo heel veel gedaan wordt. Wel veel kunst en cultuur, knutselen en ‘open podia’, maar wetenschap en techniek amper/niet. Interesse en/of een beetje begrip worden zo niet echt gewekt.
PABO-meisjes
Erger nog en heel grof gesteld: zolang op basisscholen vooral PABO-meisjes voor de klas staan, die ‘íets met kinderen/mensen wilden’, en vooral kunst, cultuur, optreden en knutselen leuk vinden (wiskunde en andere exacte vakken hebben ze al heel snel laten vallen), gaat dat interesse wekken ook niet gebeuren.
In het basisonderwijs wordt dus acht jaar lang door gebrek aan aandacht een gevoel voor wetenschap niet echt structureel gestimuleerd (ik bedoel eigenlijk ‘kapot gemaakt’, maar ik geloof dat ik dan echt helemaal uit de bocht aan het vliegen ben). En dat moet dan met een evenementje hier en een festivalletje daar worden goedgemaakt?
Structureel
Als we echt serieus zaak willen maken van WTC, dan moet de basis dus gelegd worden in het onderwijs:
– op de PABO moet er al aandacht worden besteed aan wetenschap en techniek
– ‘iets met wetenschap en techniek’ moet standaard in het aanbod komen op basisscholen
– op de middelbare school moet het boek van Bill Bryson, A Short History of Nearly Everything verplicht worden voor de bovenbouw, in het Engels natuurlijk (stokpaardje, optioneel)
Dan hoef je niet later met lapmiddelen als een los lespakketje, een wetenschapsfeestje of –festival of een themaweek/-maand te proberen een nepbeeld van wetenschap (wetenschap is vooral zoooo heeel errug leeuuk…) over te brengen op een doelgroep die er toch al positief tegen overstaat.
WTC-kartel
Maar ja, zo’n feestje is overzichtelijk en kost relatief niet duur (sic.). En dan kan het WTC-kartel NEMO, Kennislink en VPRO weer lekker aan de slag met nieuwe ideeën (vroeger speelde de Stichting WeTeN ook nog een rol, maar die is opgeheven), met subsidie en medewerking van het Platform Bèta Techniek. Universiteiten en andere kennisinstellingen mogen braaf wat wetenschappers en demo’s leveren voor het een of andere evenement, en dan hebben we het weer voor een paar jaar afgedekt.
Beetje moe
Ik weet niet of Huub dit precies bedoelde met deze tweet, maar ik in ieder geval wel: ‘Er dreigen hier allerlei wielen opnieuw uitgevonden te worden. #beetjemoe #wtc’.’
De in het begin genoemde problemen (versnippering, samenhang, weinig wtc) worden af en aan zeker al 10 jaar genoemd (zolang ik meega in de wereld van de WTC iig), en zullen vast al langer daarvoor ‘actueel’ zijn geweest. Echte oplossingen zijn al die tijd uitgebleven, los van zo’n vers opgetuigde WeTenWeek/Kennismaand oid. Een beetje moe inderdaad.
Stel dat ik de paar tweets van Huub goed heb geïnterpreteerd, en dat ik met deze tirade niet los van de plank ben, dan bij deze een oproep voor OCW: doe deze keer ’s gek, pak het nou ’s echt goed aan, en laat die lapmiddelen gewoon ‘s voor wat ze zijn. Het kost even wat pijn, moeite en vooral geld, maar ik denk dat een structurele investering in de combinatie WTC en onderwijs zich op langere termijn dubbel en dwars gaat terugbetalen (alleen helaas niet in de termijn van de huidige regering natuurlijk).
Pingback: Marketing for Scientists – How to Shine in Tough Times | RoyMeijer
Pingback: Marketing for Scientists – How to Shine in Tough Times | @RoyMeijer
Ja, meer van hetzelfde, zo lijkt het inderdaad.
Toch zijn er deskundigen die anders willen, bijvoorbeeld in het nieuwe Wetenschaps- en techniekknooppunt van de TUDelft. Zij slaan de brug naar de toekomst en proberen het basisonderwijs mee te laten werken aan de verandering. Maar er ontbreekt nog een beeld van die toekomst en consensus over de noodzakelijke verandering. Dat voedt de onvrede.
Een werkelijke verandering die nodig is in het basis- en voortgezet onderwijs (waar men nu echt zelf moet innoveren en niet wachten op overheidsbeleid) zou meer ruimte bieden voor vormen van creativiteit, die ook kunnen uitmonden in talentvorming voor wetenschap en techniek, naast cultuur en kunst, sport e.d..
Dat is de basis die gelegd moet worden voor ieder kind. En zo lang de leraren daar vooral alfa georiënteerd zijn en het niet in hun opleiding gevoed krijgen, zullen ze het zelden of nooit zelf oppakken. Tijd voor onderwijs 2.0. Kijk naar het buitenland waar diverse krachtige mensen en partijen het voortouw nemen. Wie is onze Ken Robinson? Wie inspireert OCW en het onderwijs om werkelijk met de tijd mee te gaan en te innoveren. Om kinderen werkelijk voor te bereiden op een toekomst die we nu nog niet eens kunnen schetsen omdat er een versnelling zit in alle technische en wetenschappelijke ontwikkelingen. Daartoe moeten ze (ook sociaal-emotioneel) sterk zijn in hun talenten en de communicatie daarover. Als dat de basis is, kunnen ook die toekomstige wetenschappers en technici beter communiceren over hun vindingen en is geen stichting meer nodig. Meer W&T-ers aan de leiding en doorzetten: op naar de Creative Classroom!
Met dank aan @studiolakmoes, die deze video bij mij weer onder de aandacht bracht.
http://www.youtube.com/watch?v=TZjRJeWfVtY&feature=related (ik zag ook minstens versie 5.0 online)
Waar hebben we het nog over met WTC naast al die ‘shift happening’?
Los van het digibord staan er bij de jongste in de klas maar 2 (twee) pc’s voor 30 kinderen. Dit soort ‘shift’-vaardigheden leren ze niet op school, maar thuis, zelfstandig, a la Sugata Mitra’s Hole in the Wall learning concept
http://www.hole-in-the-wall.com/Beginnings.html
Mijn jongste van 8 bouwt en managet haar eigen dierentuinen en pretparken, inclusief personeel, met Zoo Tycoon en Roller Coaster Tycoon, heeft ongeveer 50 vrienden op Hyves en zal dus wel klaar zijn voor die ‘shift’.
Hoe past ons idee van WTC in dit veel grotere plaatje?
Mee eens, je moet jong beginnen, hen laten zien wat je ermee kunt en waarom het leuk is en voor iedereen bereikbaar. Ook ik heb voor de klas gestaan, leerlingen kiezen op basis van 1. toekomstperspectief (veel geld verdienen)en 2. een leuke docent. Hier moet je dus op inspelen. Daarom:
Vergeet de (basisschool)docenten niet! Zij zijn cruciaal om meer wetenschap de school in te krijgen, voor alle leerlingen. Er zijn al vele activiteiten om wetenschap de (middelbare) scholen in te krijgen (www.hisparc.nl en http://www.fusie-energie.nl vanuit de natuurkunde, die ook aansluiten bij lesmateriaal, onderzoekers die gastlessen geven), maar gestructureerd op alle scholen iets doen is ingewikkeld. Dat het versnipperd is, is niet erg. Maar je hebt wel bekendheid nodig om meer scholen te bereiken, het zijn nu veelal dezelfde scholen die meedoen met dit soort activiteiten. Daarin kan een centrale aanpak iets betekenen.
Voor continuiteit en groter bereik van schoolinitiatieven zijn middelen onontbeerlijk, een open deur maar toch, nu gebeurt veel op basis van idealisme in eigen tijd en dat is mooi, maar zeker niet ideaal.
Tot slot, nieuwe doelgroepen bereiken is nuttiger dan de oktober kennismaand pimpen. Op open dagen komen veelal dezelfde mensen ieder jaar. Die kennen de wetenschap en vinden het leuk. Voor meer draagvlak en imagoverbetering moet je meer mensen aanspreken, ieder op een eigen manier. Daar kunnen we denk ik nog een wereld winnen..
Mijn tweets tijdens de bijeenkomst, opmerkingen tijdens de discussie daar en nog meer opmerkingen tijdens de borrel na afloop zijn ingegeven door vele jaren ervaring in het wtc-veld. Elke keer weer lijken inderdaad wielen opnieuw uitgevonden te gaan worden. Er intussen veel ervaring opgedaan met wat wel en niet werkt. Onderzoek heeft nuttige inzichten opgeleverd die om toepassing vragen. Maarten geeft daar al een voorbeeld van. We weten veel beter hoe mensen informatie zoeken, opnemen en daar in hun maatschappelijke context mee omgaan. Als we met elkaar wtc zo belangrijk vinden, dan vind ik dat daar op nationale schaal een serieuzere aanpak bij hoort dan nu het geval is. De rol van het onderwijs die Roy schetst is daar cruciaal in. De verantwoordelijkheid voor wtc is jaren geleden bij de instellingen gelegd. Zoals Roy al aangeeft komt hiermee het directe belang voor de instellingen voorop te staan. Dat is niet meer dan begrijpelijk en logisch. Het frustreert echter wel het ondernemen van wtc-activiteiten die het belang van instellingen en disciplines overstijgen. Het frusteert ook het idealisme van velen in het veld die zich voor het belang van de wetenschap als geheel inzetten. Daar via structurele steun wat aan doen is belangrijker dan “de Kennismaand oppimpen” zoals een van de deelnemers bij de bijeenkomst het in de wandelgangen verwoordde. Ik ben nog steeds idealist genoeg om me voor het grotere belang te willen inzetten.
en als er op bovenbouw basisschool of onderbouw middelbare school dan af en toe onderzoekers langs moeten voor een lesje “echte wetenschap” meld ik me bij deze aan.
helemaal mee eens namelijk!
Rolf
Roy, zoals ik al aangaf, een blog met een sterk punt. Ik heb een aantal jaren wetenschap- en techniekvoorlichting gegeven aan meisjes op middelbare scholen net voordat de kinderen de keuze moeten maken voor de profielen. Leuk, maar ik denk dat je dan eigenlijk al veel te laat bent. Plus dat ik vind dat dit soort zaken niet alleen voor meisjes gedaan zouden moeten worden maar gewoon voor alle kinderen (op alle niveaus).
Ik zou het dus toejuichen als het leren denken op een wetenschappelijk gestructureerde manier al in de eerste klassen van de basisschool geleerd kan worden. En wil graag aan de discussie en eventuele verdere stappen meewerken.
Ik denk dat Roy een sterk punt heeft met deze blog. Het is tijd voor een echte verandering en een meer structurelere aanpak! OCW zou daar open voor moeten en kunnen staan. Er wordt in Nederland aan de verschillende universiteiten onderwijs gegeven en onderzoek gedaan naar WTC-theorie en WTC-praktijk. Daarin maken studenten kennis met WTC die veel meer is dan een leuk evenement. Zij leren onder meer dat WTC strategisch noodzakelijk is bij innovaties in B2B relaties. Dat WTC bovendien bijdraagt aan de structurele en zinvolle betrokkenheid van mensen aan de ontwikkeling van wetenschap en techniek. Ik kan alleen voor de TU Delft spreken, maar wij bieden onze kennis en expertise graag aan om mee te denken in een integrale aanpak waarin leuke evenementen een rol spelen, maar zeker niet het enige middel zijn laat staan het enige doel.
Wat mij betreft: niet de plank mis, maar de spijker op zijn kop!