Deze vraag werd me door een collega gesteld een tijdje geleden: kunnen we wetenschappers een leidraad meegeven over wat nieuws is, en wanneer ze de plaatselijke voorlichter kunnen benaderen met hun onderwerp?
Wow, als ik dat ‘s wist, was mijn eerste reactie. Maar ik volg natuurlijk wel een bepaald selectieproces in een gesprek met een wetenschapper, om te bepalen of zijn/haar onderwerp leuk/interessant genoeg is (te maken) voor een persbericht? Is dat selectieproces in kaart te brengen?
Ik wil hier een poging wagen, met als kapstok de vijf W’s van een nieuwsbericht: wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe, elementen die je sowieso wilt terugzien in een persbericht.

Op een rijtje dan:

Wie
Soms is om wie het gaat al nieuws: een bekend persoon komt op bezoek of krijgt een eredoctoraat (persbericht: Eredoctoraat voor prof. Sugata Mitra), maar ook als studenten van de TU Delft weer ‘s wat geks/bijzonders doen (persbericht: Studenten TU Delft ontwerpen inspirerende Tweede Kamer) zal een journalist het persbericht verder willen lezen.
Het moet duidelijk zijn om wie het gaat: een onderzoeker, een team, studenten, een spinoff-bedrijf van de TU. Maar om welke sectie, groep of faculteit het precies gaat, boeit een journalist en het grote publiek weer helemaal niet (intern is vaak anders). ‘TU Delft’ is voldoende (we zijn fervent aanhanger van de ‘TU first‘-filosofie, want zo versterken we elkaar). ‘Oh ja, daar heb je die knappe koppen, slimme studenten, creatievelingen van de TU Delft weer, typisch TU Delft!’.

Wat
Wat is nieuws? De kernvraag. Ik heb de lijsten met onze persberichten ‘s doorgenomen, om te kijken wat voor categorieën er zijn. Onderstaand een hele waslijst, maar het lijkt me aardig om te zien hoe compleet we dit kunnen krijgen. Aanvullingen en commentaar van harte welkom!

Here goes, het is nieuws als:

•    Je een nieuwe (uit)vinding, (ver)nieuw(d) proces of nieuw/verbeterd model of concept hebt ontwikkeld, waarmee we nog hoger, sneller, beter, dieper, efficiënter, goedkoper, milieuvriendelijker of veiliger kunnen <vul onderwerp in>. Hoeveel hoger, sneller, beter, dieper, efficiënter, goedkoper, milieuvriendelijker of veiliger precies?
•    Je nieuwe inzichten hebt opgedaan door onderzoek. ‘We weten nu beter hoe het komt dat…’
•    Je spectaculaire resultaten in (praktijk)testen hebt verkregen (persbericht: 15% brandstofreductie bij vrachtwagens door aerodynamische zijvleugels is heel nieuwswaardig bijvoorbeeld)
•    Je een belangrijke prijs gewonnen hebt (persbericht: Twee Delftse spin-offs winnen Red Dot Award)
•    Je gaat publiceren in een vooraanstaand wetenschappelijk blad (Nature, Science; persbericht: TU-onderzoekers in Nature: betere grip op bouwsteen voor kwantumcomputer). Voor dit kaliber journals is het feit dat je erin staat al aanleiding genoeg. Wij gaan wel meedenken over hoe we die superingewikkelde fundamentele materie een beetje fatsoenlijk aan de gewone mens kunnen uitleggen. Voor de ‘mindere’ journals hebben we soms iets meer dragende inhoud nodig, maar daar komen we ook uit, gewoon bellen.
•    Je nieuw onderzoek opstart met een interessante, maatschappelijk relevante onderzoeksvraag. NB dus: het hoeft niet altijd om ‘af’ onderzoek te gaan, de belofte of het toekomstbeeld is ook al interessant: ‘De TU Delft gaat onderzoeken hoe het komt dat / of het mogelijk is dat / hoe we in de toekomst beter <vul onderwerp in>’ <Update 11/05/2011 Een erg mooi voorbeeld waarin dit element terugkomt, samen met wat anderen zelfs, is: Studenten TU Delft ontwikkelen nieuwe recordraket >
•    Je gaat meedoen met een race of wedstrijd
•    Je iets feestelijk gaat onthullen, een studentenproject bijvoorbeeld (persbericht: Tiende Delftse studentenracewagen gaat voor kampioenschap), een prototype of een nieuwe faciliteit, een gebouw, of een nieuw instrument
•    Je een nieuw samenwerkingsverband aangaat met een grote belangrijke partner (persbericht: TU Delft licenseert duurzame ethanoltechnologie aan DSM)
•    Je een interessante lezing organiseert, en dan liefst iets actueels, zoals tsunami’s of ontploffende vulkanen (Lunch lecture over IJslandse vulkaan). Wel live gestreamd met Collegerama, via http://now.tudelft.nl, want anders is het alleen intern leuk! Of gewoon een (strategisch) belangrijke spreker natuurlijk.
•    Je een interessante/controversiële mening hebt, vaak het geval bij intreeredes (persbericht: Te veel aandacht voor klimaatverandering bij indammen overstromingsrisico’s). Hier is een opiniestuk overigens een uitstekend alternatief voor een persbericht
•    Een interessant iemand benoemd wordt. We doen bij nieuwe hoogleraren liever de intreerede vanwege de inhoud, maar soms kan het strategisch handig zijn om de benoeming te melden. Met onderzoeksvraag, dat wel. Minder inhoudelijk maar noodzakelijk zijn berichten over bestuurlijke benoemingen (persbericht: Karin Laglas nieuwe decaan Faculteit Bouwkunde).
•    Je een grote bak met subsidiegeld toegekend hebt gekregen. Ook hier willen we uitgebreid stilstaan bij inhoud en relevantie.
•    Er een nieuw spinoff-bedrijf TU Delft wordt opgericht. We helpen graag mee met wat reclame.
•    Een wat vagere – maar belangrijke – als voorlopige afsluiting: het is vaak al nieuws als je bij iets denkt, goh, da’s leuk/grappig/onverwacht/typisch (persbericht: Goedkope regenmeter luistert naar de regen). Zo’n goh-momentje is iets waar wij voorlichters wat mee kunnen, geef ze door!

Als jouw onderwerp valt onder een van deze bullets: neem contact op.

Waar
Als jouw ‘ding’ in Delft plaatsvindt, is dat prima, de rest van de wereld eigenlijk ook, maar zie de blog van collega Michel van Baal over de wetten van sterke merken en locaties. Als je iets op de Noordpool gaat doen, Groenland, in een vliegtuig, in de ruimte, op de hei, een proefpolder of op een willekeurig andere onalledaagse locatie, dan horen we het gewoon graag.

Waarom
Als je kunt uitleggen hoe dit onderzoek/resultaat/nieuws belangrijk is voor de kijker/lezer/luisteraar, dan heb je waarschijnlijk een nieuwswaardig onderwerp te pakken, en willen wij het weten.
Ik kan hier crossposten: zie voor een uitgebreide uitwerking mijn eigen blogpost ‘Nou en?’, en vergeet niet om hier terug te komen!

Wanneer
Iets dat al gebeurd is, is geen nieuws meer!
Met uitzondering misschien van rampen, maar daar hebben we het nu niet over.
Dus als je ons belt, zou het erg fijn zijn als het onderwerp nog in de toekomst ligt. Liefst ook verder weg dan één of twee dagen, dan hebben we de tijd om goed te kunnen voorbereiden.
We kunnen desnoods terugvallen op de term ‘onlangs’ (‘de onderzoekers publiceerden hier onlangs over in <vul naam blad in>’), maar van tevoren kunnen versturen/aankondigen heeft duidelijk de voorkeur.

Die wanneer-aanleiding kan redelijk arbitrair zijn. Neem een promotie: het onderzoek is al lang geleden afgerond, de conclusies getrokken, maar toch biedt die promotiedatum een prachtig haakje: ‘Er is een belangrijke nieuwe ontwikkeling. Dat stelt <vul naam promovendus in> tijdens zijn/haar promotie aan de TU Delft op <datum>’.

Hoe
Een grappige/interessante/onorthodoxe onderzoeksmethode is zeker nieuwswaardig.
Als je 5 kilometer glasvezelkabel gaat ingraven om de temperatuurflux van de ondergrond te meten, dan regelen wij de media-aandacht (Kennislink: Meten met glasvezelkabels).
Laat je tientallen vrijwilligers met gekleurde petjes op door een draaideur lopen (dossier (Door)stromen van verkeer) om te onderzoeken hoe dat proces precies gaat, dan komt de NOS echt wel langs!
Sloop je een Wii (persbericht: Wiimote nu ook officiële wetenschappelijke sensor), een Kinect, of een wenskaart (zie onder andere de link naar Nieuwslicht in dossier TAHMO) om serieus onderzoek te doen, dan zit je gebakken.
Is er iets te zien, beweegt er iets, dan is het vaak al interessant voor cameragerelateerde media, van ScienceFlash tot NOS Journaal.

Randvoorwaarde
Filmpjes (persbericht: TU Delft simuleert breken van golven) en illustraties (persbericht: Ontwikkeling rivieren en delta’s beter in beeld) maken onderwerpen meer aantrekkelijk en begrijpelijk. Voor allerlei (online) media biedt meegeleverd beeldmateriaal mooie en makkelijke content en daarmee grotere kans op plaatsing. Het bovengenoemde rivierenonderzoek werd vermeld in Intermediair vanwege de bijbehorende fascinerende illustratie.

Gevoel
Als je wat langer bezig bent met dit vak, krijg je vanzelf gevoel voor wat werkt in de media (en ook dan kun je er nog steeds flink naast zitten) en hoe je dingen het best kunt opschrijven om de kans op ‘mediascore’ te vergroten.
Om iets van dat gevoel te ontwikkelen: lees de krant (en niet alleen het wetenschapskatern!), bekijk het journaal of luister naar de radio met in je achterhoofd vragen als: ‘hoe zou mijn onderzoek klinken in die uitzending, wat zouden ze mij kunnen vragen? Wat zou ik zelf kunnen/willen vertellen in zo’n artikel/uitzending?’

Wat lees/zie/hoor je überhaupt in de media? Lijkt jouw onderzoek daarop? Kan het erop lijken met wat creatieve moeite (ofwel ‘spin’)?
Met dat laatste helpen wij wetenschapsvoorlichters maar wat graag.
Als je door bovenstaande selectievoorwaarden komt natuurlijk!

Be Sociable, Share!

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•