Stel, je bent deskundige op het gebied van pesten. Je hebt er zelfs een boek over geschreven, samen met twee anderen. En Tim Ribberink pleegt zelfmoord (najaar 2012), de ouders plaatsen een rouwadvertentie inclusief afscheidsbrief en de media gaat los. Dan laat je op zo’n moment natuurlijk alles uit je handen vallen, om vanuit jouw expertise op zoveel mogelijk manieren bij te dragen aan de maatschappelijke discussie van dat moment. En zorg je ervoor dat ‘de media’ en het publiek op de hoogte zijn van de laatste stand van zaken*. En misschien grijp je zelfs de gelegenheid aan om invloed uit te oefenen op pestbeleid, omdat jij dat onderzocht hebt, en weet hoe het allemaal wél zou moeten.
Niet helemaal blijkbaar.

Stekker eruit
Dr. Frits Goossens, orthopedagoog bij de VU, schrijft in een ingezonden brief aan de Volkskrant (10/11/2012): ‘Een jongen pleegt zelfmoord, vermoedelijk als gevolg van langdurige pesterijen. De media reageren gezamenlijk op dezelfde wijze. Ze bellen rond op zoek naar een deskundige. Ook bij mij stond de telefoon roodgloeiend. Ik sprak met twee kranten en een televisiezender. Daarna trok ik de stekker eruit, er was haast bij opdrachten in mijn werk op het terrein van pesten’.

Nou, goed hoor, je hebt je taak gedaan, met drie interviews. Nu weer terug naar wat écht belangrijk is, het onderzoek, want stel je voor dat je te veel interacteert met de media en het publiek.
Ik hoop van harte dat die opdrachten inderdaad belangrijker waren voor ‘de maatschappij’ dan dit moment aangrijpen om over jouw onderzoek vertellen, want plat gezegd: een kans als deze, om breed te laten zien wat je met je onderzoek aan het bijdragen bent aan de maatschappij, doet zich maar weinig voor.

‘Deskundige’
Vervolgens klaagt Goossens in zijn brief over het feit dat de media op zoek gaan naar andere deskundigen: ‘De Volkskrant vond Bob van der Meer bereid. Hij is oudgediende, die als een van de eersten aandacht heet gevraagd voor het fenomeen pesten. Dat was in de jaren tachtig. Kennelijk is Van der Meer in 1992 gestopt met het lezen van wetenschappelijke studies over pesten in Nederland. ‘Het eerste en laatste onderzoek naar pesten in Nederland was in 1992’. Dat is onjuist.

De volgende twee alinea’s gaan, for crying out loud, over de laatste stand van zaken in pest-onderzoekland, en dan komt de sneer naar de media: ‘<…> in Nederland en elders wordt keihard gewerkt om pesten te reduceren. Jammer dat de Volkskrant zich bedient van een ‘deskundige’ die al lang geleden gestopt is met kennisname van de ontwikkelingen’.

Goossens lijkt zich in deze brief drukker te maken over de status van zijn vakgebied dan over wat mensen nu echt even bezig houdt. Ivoren bril, op z’n minst.
Side-sneer terug: fijn trouwens dat pesten allemaal zo goed onderzocht wordt, alleen jammer dat er blijkbaar sinds 1992 toch nog steeds geen echte oplossing voor gevonden is, ondanks al dat geweldige onderzoek. Valt er überhaupt wel wat bij te dragen, of is pestonderzoek inderdaad vooral een academische exercitie, vraag ik me dan heel cynisch af.

Beschikbare deskundige
Ik heb wetenschappers vaker horen klagen over het niveau van deskundigen in de media. Dat iemand anders veel geschikter zou zijn geweest om te reageren, en waarom hebben ze die-en-die nou niet gevraagd.

Beste dr. Goossens et al: welkom in de wondere wereld van de media. Journalisten gaan inderdaad net zo lang door met zoeken totdat ze iemand vinden die iets zinnigs kan/wil zeggen. Of iemand die überhaupt iets kan/wil zeggen, zinnig of niet. Of – in het geval van programma’s als Zembla – zoeken ze net zo lang totdat ze iemand vinden die precies zegt wat ze willen horen.

Zo werkt dat nou eenmaal, en dat gaat niet veranderen, zelfs niet door dit soort ingezonden brieven, trust me. Een journalist heeft gewoon niet de kennis van jouw vakgebied, dus kan ook niet weten wie hij/zij moet hebben en kan ook niet inschatten of iemand een echt deskundige deskundige is of niet.
Als jij wel de echte deskundige bent, zul je ze dus moeten helpen.

Zelf doen
Kort door de bocht:

• Als je wilt dat het goed gedaan wordt, doe het dan zelf.
• Maak, zeker bij dit soort maatschappelijk belangrijke onderwerpen, je agenda meteen vrij voor mediaoptredens. Dat komt nooit gelegen, maar is wel belangrijk – daar doe je het toch allemaal voor, toch?
• Verwijs desnoods journalisten door naar andere geschikte deskundigen.
• Maak afspraken met je medeauteurs/mede-deskundigen over wie wat wanneer kan vertellen.
• Neem contact op met je plaatselijke voorlichtingsafdeling, want journalisten bellen zeker ook naar ons als ze iemand zoeken. Fijn als wij snel weten naar wie we kunnen doorverwijzen. Of we kunnen helpen met proactief benaderen van de media.
• Neem zelf contact op met een redactie.

En doe je het niet vanwege het maatschappelijk belang, doe het dan voor jezelf en je boekverkoop. Je zet jezelf neer als autoriteit op een bepaald vakgebied, en je gaat de volgende keer makkelijker gevonden worden door het journaille, omdat je al vaker in het nieuws geweest bent. Google rules.
Want ja, zo werkt het ook namelijk: de volgende keer wordt Bob van der Meer toch weer als eerste gebeld door de Volkskrant, en niet Frits Goossens, omdat Van der Meer nu onder het trefwoord ‘pesten’ in de kaartenbak van de redactie staat. Ingezonden brief of niet.

PS 15/11/2012 Als je nu het woord ‘pesten intikt in Google, dan staat de website van Bob van der Meer bovenaan in de lijst met resultaten. Heeft ie goed voor elkaar dus.
Als je echt serieus de mediastrijd met Bob wilt aangaan, zul je dus een online antwoord moeten verzinnen, via je eigen ‘web presence’.

* Dat is zelfs je vastgelegde taak, lees deze blog Wetenschappers moeten communiceren met de maatschappij – ja, echt!

Waarom het ook riskant kan zijn om voor deskundige spelen, legt collega Michel van Baal uit in Jaag de wetenschapper niet uit het publieke debat

Be Sociable, Share!

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•