Échte communicatiedeskundigen (ik heb zelf eigenlijk officieel alleen een P van de School voor de Journalistiek) zullen het er misschien niet mee eens zijn, maar ik denk dat ons werk welbeschouwd best simpel is – en in essentie draait om de riedel Doel-Doelgroep-Boodschap-Middel, gecombineerd met wat gezond verstand. Bij het nadenken over een communicatieplan, maar ook bij het schrijven van een persbericht heeft Doel-Doelgroep-Boodschap-Middel mij in elk geval steeds behoorlijk houvast geboden.

Met andere woorden, en om een soort van definitie te geven: het communicatievak draait om niet meer dan een beetje logisch nadenken over wie je precies wilt bereiken met je communicatiestrategie / campagne / persbericht, wat je ze wilt vertellen en wat je wilt dat ze met die informatie doen, en hoe je dat dan het beste kunt brengen, verpakken en versturen. Paar voorbeelden / illustraties erbij. Klaar. Simpel.
Op een rijtje.

Doel
Wat wil je bereiken?
Ook hier hebben we een mooi rijtje paraat uit ‘de literatuur’: Kennis-Houding-Gedrag.
– Kennis: fijn als ‘men’ dit weet.
– Houding: het zal vaak de bedoeling zijn om ‘men’ welwillend/positief over iets te laten denken.
– Gedrag: ‘men’ neemt contact op, wint informatie in, komt langs, stort geld, koopt iets, verbetert zijn/haar leven, etc.
Er zit vast een volgorde en afhankelijkheid in ook: je hebt wat kennis nodig om ergens iets van te vinden, en pas als je ergens iets van vindt, zul je actie ondernemen.

Ik zou er zelf graag ook Goh aan willen toevoegen (meer uitgebreid in een volgende blog). Gewoon plat vermaak kan ook een doel zijn: ‘kijk ‘s wat leuk!’ Of valt dat onder Kennis?

Het Communicatiekruispunt van Betteke van Ruler wordt in deze context ook vaak genoemd (informeren, overtuigen, formeren en dialogiseren), maar da’s al voor gevorderden wat mij betreft… 😉

Doelgroep
Wie wil je precies bereiken?
Politici, bedrijfsleven, studenten, vakgenoten, afnemers, patiënten, gemeenteraadsleden, wijkbewoners, NRC-lezers, ‘de gewone mens in de straat’, iedereen? Hoe duidelijker je voor ogen hebt wie je precies wilt informeren, overtuigen, gedrag wilt laten veranderen, hoe duidelijker het wordt hoe je dat het beste kunt doen, en via welke middelen. Dus erg handig om dit goed van tevoren te bedenken.
Oh ja, bij persberichten zou je journalisten eigenlijk niet als doelgroep moeten beschouwen, maar als intermediair. Je eigenlijke doelgroep is de luisteraar, kijker, lezer. Hoewel je die journalisten natuurlijk wel weer moet overtuigen om iets met jouw onderwerp te doen. Hmmm…

Boodschap
Wat wil je ze precies vertellen? Wat heeft de doelgroep/ontvanger met/aan jouw boodschap?
‘We zijn open, komt allen’, ‘ik heb iets moois, kom kopen/halen’, ‘ik ben een mogelijk interessante partner, neem contact op’, ‘smeer je goed in als je in de zon gaat’, ‘het valt wel mee met de ramp, u kunt rustig gaan slapen’, etc. zijn allemaal voorbeelden van mogelijke boodschappen die je zou willen overbrengen aan jouw doelgroep.

Wil je je boodschap versturen in de vorm van een persbericht (zie ook: Wanneer is iets nieuws?), dus met ‘de media’ als intermediair, dan is het handig je boodschap alvast te verpakken in een format die de journalist herkent en kan gebruiken.
En het format voor zo’n bericht is mooi weer meer algemeen te gebruiken bij je communicatiestrategie; zorg ervoor dat je boodschap in zich heeft: Wie-Wat-Waar-Waarom-Wanneer en Hoe. De 5 W’s inderdaad.

Maar eigenlijk is ook dit onderdeel weer terug te brengen tot één allerbelangrijkste vraag: Nou en?
Waarom moet jouw doelgroep jouw boodschap lezen/horen/zien, wat hebben ze eraan, wat kunnen ze ermee? Wat is je boodschap nou eigenlijk?

Middel
Gegeven al het bovenstaande: welk middel past hier het beste bij?
Waar houdt jouw doelgroep zich vooral op, wat leest men, wat doet men? Op basis van dat soort inzichten ga je bedenken of je ze via RTV/kranten wilt bereiken, of Twitter, een blog, een LinkedIn-groep, een ingezonden brief, een persoonlijke brief, een persoonlijk bezoek, een verborgen boodschap in een soap, een beursstand op een vakbeurs, etc.
Als je weet wie je wat wilt vertellen, wordt het vaak al duidelijk via welke kanalen dat het beste kan, of welke kanalen in ieder geval juist niet.

Expertise
Al tikkende kwam bij mij wel de vraag op: als het allemaal zo simpel is: waar zit dan eigenlijk de expertise? Wij communicatiemensen voegen toch hopelijk wel iets van meerwaarde toe?
Volgens mij zit de crux vooral in de laatste twee elementen. Op wat voor manier moet je een bepaalde boodschap brengen aan een bepaalde doelgroep? Hoe verpak je de boodschap? Risico’s communiceer je heel anders dan vacatures bijvoorbeeld. En welke middelen werken wel of juist niet bij bepaalde boodschappen /doelgroepen? Veel ligt voor de hand: als je de inwoners van je stad wilt uitnodigen voor een plaatselijk evenement, hoef je niet per se een advertentie in NRC/Handelsblad te zetten. En ScienceGuide
wordt gelezen door politici die iets met wetenschap hebben. Maar: moet je bij een gezondheidsboodschap nu vooral streng waarschuwen of juist blij allerlei voordelen benadrukken? Of beide? Kun je dat verstoppen in een TV-show?

Hier en daar is er gelukkig plek voor verdieping.

Maar ik zou er dus wel voor willen pleiten om bij alle communicatie-activiteiten steeds dat grote plaatje Doel-Doelgroep-Boodschap-Middel in het achterhoofd te houden.

Keep It Simple Stupid…

PS  Oh ja, de bijbehorende SlideSharepresentatie:

Be Sociable, Share!

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•